កិរ ដូចមានឮតៗគ្នាមកថា : កាលនោះមានក្មេងប្រុសម្នាក់នៅស្រុកមួយ អ្នកស្រុកគេហៅថា ចោរចិត្តជា ។ លុះក្មេកនោះចំរើនធំឡើង អាពុកស្លាប់ទៅនៅតែម្តាយ ។ ចៅនោះមិនគិតធ្វើការរកស៊ីអ្វីសោះ តែវេលាយប់កាលណាដើររកលួចទ្រព្យសម្បត្តិទាំងពួង ។ មាតាទូន្មានប្រដៅដូចម្តេចក៏មិនព្រមធ្វើតាម ទើបមាតាយកទៅឲ្យនៅវត្តរៀនអក្សរ ។ ចៅនោះក៏មិនខំរៀនសូត្រឡើយ ប្រព្រឹត្តិដើរតែលួចទ្រព្យគេយកមកចិញ្ចឹមមាតា និងអាត្មា ។ គ្រូរំលឹកប្រដៅដូចម្តេចក៏មិនព្រមស្តាប់ ។
ថ្ងៃមួយស្តេចក្នុងនគរនោះទ្រង់ចេញប្រថាប់ចុងព្រះរាជរោង ឲ្យសេនាបតីនាហ្មឺនសព្វមុខមន្ត្រីចូលគាល់ ទ្រង់មានព្រះឱង្ការថា “មានខេត្តមួយនៅទំនេរ ពុំទាន់មានឈ្មោះណាទៅឈររក្សា បើអ្នកណាយកប្រាក់ ៤០ កហាបនៈមកដាក់ឃ្លាំង យើងនឹងឲ្យទៅឈរជាចៅហ្វាយស្រុករក្សាខេត្តនោះ” ។ ស្តេចក៏យាងចូលព្រះបរមរាជវាំងវិញ ។
គ្រានោះមន្ត្រីតូចម្នាក់វិលមកផ្ទះ ដេកកើតទុក្ខចង់ធ្វើចៅហ្វាយស្រុកពន់ពេក ។ លុះដល់វេលាយប់ចូលដំណេកនិយាយនឹងភរិយាថា “នាងអើយ! ឥឡូវនេះស្តេចមានព្រះរាជឱង្ការថា បើឈ្មោះណាមានប្រាក់ ៤០ កហាបនៈ ថ្វាយព្រះអង្គដាក់ឃ្លាំង ទ្រង់ឲ្យធ្វើចៅហ្វាយស្រុករក្សាខេត្តមួយដែលទំនេរ” ។ ភរិយាឆ្លើយថា “អ្នកអើយ! ចិត្តខ្ញុំចង់ឲ្យអ្នកធ្វើចៅហ្វាយស្រុកណាស់ តែសព្វថ្ងៃយើងក្រីក្រតោកយ៉ាកពេក នឹងរកប្រាក់ថ្វាយស្តេចពុំបានទេ” និយាយហើយបន់ទេវតាថា “សូមទេវតាជួយខ្ញុំឲ្យបានប្រាក់ ៤០ កហាបនៈ ថ្វាយស្តេច ប្តីខ្ញុំនឹងបានធ្វើចៅហ្វាយស្រុកគ្រានោះ” ។
ពេលនោះអាចោរចិត្តជាវាដើរលួចគេ ហើយមកអង្គុយក្រោមផ្ទះមន្ត្រីនោះ វាបានឮដូច្នោះ មានចិត្តអាណិតក៏យកប្រាក់ ៤០ កហាបនៈពីផ្ទះវា វេចនឹងកំណាត់សំពត់ជាតីមក លូកដៃតាមប្រហោងជញ្ជាំងទៅទុកឲ្យមន្ត្រីនោះ រួចត្រឡប់ទៅវិញ ។ លុះភ្លឺច្បាស់ មន្ត្រីនោះភ្ញាក់ឡើងក្រឡេកទៅឃើញបង្វេចសំពត់ ក៏ចាប់លើកស្រាយមើលឃើញប្រាក់ ៤០ កហាបនៈ អរណាស់ប្រាប់ប្រពន្ធថា “យើងបានប្រាក់ ៤០ កហាបនៈ ហើយគឺទេវតាឲ្យ” ។ ប្រពន្ធស្ទុះមកឃើញច្បាស់ ក៏មានចិត្តត្រេកអរពន់ពេក ។
លុះដល់ថ្ងៃរសៀលមន្ត្រីនោះយកប្រាក់ ៤០ កហាបនៈ ទៅថ្វាយស្តេចដាក់ឃ្លាំង ។ ព្រះរាជាក៏តាំងមន្ត្រីនោះឲ្យធ្វើជាចៅហ្វាយស្រុករក្សាខេត្តនោះតទៅ ។
ឯអាចោរចិត្តជា កាលបើដឹងថា មន្ត្រីនោះបាធ្វើចៅហ្វាយស្រុកហើយ ក៏ដើរស្វែងរកលួចអ្នកស្រុកក្នុងខេត្តនោះ ធ្វើដំណើរឲ្យគេចាប់វាបាន ម្ចាស់ទ្រព្យនាំអាចោរចិត្តជានោះទៅជូនចៅហ្វាយស្រុកៗ បង្គាប់មេគុកឲ្យដាក់ច្រវាក់ឃុំទុកក្រោមផ្ទះលោក ។ វេលាយប់ស្ងាត់អាចោរចិត្តជា និយាយតែម្នាក់ឯងថា “ឱហេតុតែឯងមានចិត្តអាណិតគេៗចង់ធ្វើជាចៅហ្វាយស្រុក ខ្លួនឯងប្រឹងយកប្រាក់ ៤០ កហាបនៈវេចនឹងកំណាត់ជាតីមកឲ្យគេទាំងយប់ ឥឡូវគេបានធ្វើចៅហ្វាយស្រុកហើយ គេមិនមេត្តាករុណាឯងបនិ្តចសោះ គេដាក់ច្រវាក់ឃុំឯងទុកឲ្យវេទនា” ។ អាចោរចិត្តជានិយាយតែពាក្យដដែលៗម្នាក់ឯងមិនឈប់ ។
ឯចៅហ្វាយស្រុកនឹងប្រពន្ធ បានឮចោរនិយាយដូច្នោះក៏ប្រឹក្សាគ្នាថា “ចោរវានិយាយនេះ ត្រូវដូចរឿងខ្លួនយើង គួរឆ្ងល់ណាស់គួរតែយើងចុះទៅសួរវាឲ្យជាក់ច្បាស់” ។ ទើបចៅហ្វាយស្រុកចុះពីផ្ទះទៅសួរចោរនោះថា “យើងឮឯងនិយាយរឿងអី យើងស្តាប់បានខ្លះ ចូរឯងនិយាយរឿងនោះឲ្យយើងស្តាប់ក្នុងវេលានេះតាមពិត” ។ ទើបអាចោរចិត្តជានិយាយខ្លួនខ្ញុំនេះជាមនុស្សប្រព្រឹត្តចោរកម្មដើរ តែលួចទ្រព្យរបស់គេរាល់យប់មកចិញ្ចឹមជីវិត កាលណានៅជាមន្ត្រីតូចពុំទាន់បានធ្វើចៅហ្វាយស្រុក វេលាយប់មួយនោះ ខ្ញុំដើរលួចគេ ហើយមកអង្គុយក្រោមផ្ទះលោក ឮលោកនិយាយនឹងប្រពន្ធថា “យើងបានប្រាក់ ៤០ កហាបនៈមកពីណាថ្វាយស្តេចៗឲ្យធ្វើចៅហ្វាយស្រុកខេត្តមួយ” ។ ប្រពន្ធលោកថា “យើងក្រីក្រម្ល៉េះនឹងបានពីណា?” ។ ខ្ញុំឮដូច្នេះមានចិត្តអាណិតលោក ក៏ទៅយកប្រាក់ ៤០ កហាបនៈពីផ្ទះវេចនឹងកំណាត់ជាតី មកដាក់ជិតក្បាលដំណេក ទុកជូនលោកខ្ញុំត្រឡប់ទៅវិញ ថ្ងៃក្រោយឮគេនិយាយថា លោកបានធ្វើចៅហ្វាយស្រុកខ្ញុំក៏មកលួចក្នុងខេត្តនេះ គេចាប់ខ្លួនខ្ញុំបាន នាំមកជូនលោកៗក៏ធ្វើទោសខ្ញុំមិនប្រណី” ។
ចៅហ្វាយស្រុកបានស្តាប់ក៏ជឿជាក់ឥតសង្ស័យ ហើយថា “ឱអាសំឡាញ់អើយ! ឯងនិយាយនេះពិតប្រាកដមែន ដែលអញបានធ្វើចៅហ្វាយស្រុកពីព្រោះតែឯងជួយ វេលានេះឯងកុំភ័យកុំតូចចិត្ត ព្រឹកនេះអញនឹងដោះលែងឯងឲ្យរួចចេញពីទោស មួយទៀតឯងនិងអញយកគ្នាជាសំឡាញ់ទៅ” ។
ចៅហ្វាយស្រុកសួរថា “ឯងឈ្មោះអ្វី?” ។ បុរសនោះជំរាបថា “ខ្ញុំឈ្មោះអាចោរចិត្តជា” ។ រួចចៅហ្វាយស្រុកក៏ឡើងលើផ្ទះវិញ ។
លុះភ្លឺច្បាស់ចៅហ្វាយស្រុកបង្គាប់មេគុកឲ្យដោះអាចោរចិត្តជារួច ពីទោស ហើយគិតថា “អាសំឡាញ់ ឯងនៅនឹងអញចុះ អញចិញ្ចឹមឯងពីថ្ងៃនេះតទៅ ឯងកុំលួចគេទៀត” ។ អាចោរចិត្តជា ឆ្លើយថា “រឿងលួចនេះអញមិនឈប់ទេ ដែលអញលួចទ្រព្យគេនោះគ្រាន់យកចិញ្ចឹមមាតាមេម៉ាយ” ។ ចៅហ្វាយស្រុកក៏ឲ្យប្រាក់ ៣០ កហាបនៈយកទៅឲ្យមាតា ។ អាចោរចិត្តជាមិនព្រមយក ។ ចៅហ្វាយស្រុកសួរថា “ផ្ទះអាសំឡាញ់ឯងនៅឯណា? ចូរឯងប្រាប់អញឲ្យត្រង់” ។ អាចោរចិត្តជាប្រាប់ថា “អញនៅផ្ទះនោះ” ហើយលាចៅហ្វាយស្រុកទៅផ្ទះវិញ ។
គ្រានោះលោកយមរាជ និងមន្ត្រីតូចម្នាក់កើតសេចក្តីវិវាទទាស់ទែងគ្នាជាយូរខែហើយ មន្ត្រីតូចនោះពុំគិតសម្លាប់លោកយមរាជនោះឲ្យបាន ។ មន្ត្រីតូចនោះមានស្រីបំរើម្នាក់ជាទីទុកចិត្តប្រើដូចម្តេចបាន ទាំងអស់ ។ ស្រីបំរើនោះខំផ្គាប់ផ្គន់ចៅហ្វាយមិនឲ្យទាស់ចិត្ត ។ វេលាយប់ស្ងាត់មន្ត្រីនោះនិយាយនឹងស្រីបំរើថា “វេលានេះចូរឯងអាណិតអញ ពីព្រោះអញស្អប់លោកយមរាជណាស់ អញចង់សម្លាប់ចោល តែមិនដឹងរកអ្នកឯណាជួយរឿងនេះ សព្វថ្ងៃអញឃើញតែឯងមានប្រាជ្ញា” ហើយមន្ត្រីនោះបង្គាប់ស្រីបម្រើថា “ចូរឯងចេញពីអញទៅរកប្រាក់យោមរាជនៅនឹងគេចុះ រួចឯងខំផ្គាប់ផ្គន់គេដូចកាលនៅនឹងអញ បើឯងបំរើខាងក្រៅ លោកយមរាជនោះគេទុកចិត្តស្និទ្ធិស្នាល ឯងត្រូវចូលបំរើខាងក្នុងលុះបានហើយ ឯងចាំមើលរាល់វេលាយប់ស្ងាត់កាលណាយមរាជនឹងស្លាប់មិនខាន គ្មានអ្នកណាដឹងឡើយ បើឯងធ្វើបានដូចគំនិតនេះ អញនឹងចេញប្រាក់លួសឯងយកមកវិញឲ្យរួចពីខ្ញុំគេ” ។ ស្រីបំរើនេះ ទទួលការសព្វគ្រប់ ។
វេលាយប់នោះអាចោរចិត្តជាដើរលួចគេហើយ វាមកអង្គុយក្រោមផ្ទះមន្ត្រីនោះ កាលមន្ត្រីនោះនិយាយបង្គាប់ស្រីបំរើឲ្យសម្លាប់យមរាជដូចម្តេច ក៏វាស្តាប់បានការណ៍ទាំងអស់ ។
ថ្ងៃក្រោយស្រីបំរើនោះលាម្ចាស់ទៅរកប្រាក់លោកយមរាជនៅ លោកយមរាជក៏ទទួលចេញប្រាក់លួសឲ្យនៅបំរើរៀងមក ។ នាងនោះផ្គាប់ផ្គន់ខំបំរើលោកយមរាជ និងលោកជំទាវមិនឲ្យទាស់ចិត្ត ។ លោកយមរាជលោកជំទាវ ក៏ទុកចិត្តស្និទ្ធស្នាលឲ្យចេញចូលខាងក្នុងបំរើជិតដិតរៀងមក ។ វេលាមួយនោះពេលយប់ស្ងាត់ស្រីបំរើនោះវាដឹងថា លោកយមរាជ និងលោកជំទាវសំរានលក់ហើយ វាដុតភ្លើងរំលាយសំណឲ្យពុះក្តៅ ហើយវាលើកសំណរនោះចាក់ក្នុងមាត់លោកយមរាជៗ ស្លាប់ទៅ រួចវាត្រឡប់ទៅដេកតាមកន្លែងវិញ ។
លុះព្រឹកឡើងលោកជំទាវភ្ញាក់ បានដឹងថាប្តីស្លាប់ក៏ស្រែកទ្រហ៊ោយំ មនុស្សផ្អើលមកមើលឃើញលោកយមរាជស្លាប់មែន តែមិនដឹងជាស្លាប់ពីរោគអ្វី ដោយគ្មានស្លាកស្នាមបន្តិចសោះ ។ លោកជំទាវនោះទៅក្រាបបង្គំទូលស្តេចតាមរឿងដែលស្លាប់ ។ ព្រះរាជាទ្រង់ក៏ចាត់មន្ត្រីឲ្យមកមើល តែមិនដឹងស្លាប់ពីរឿងអ្វី ព្រោះគ្មានហេតុស្លាកស្នាមក៏ទៅក្រាបបង្គំទូលតាមរឿង ។ ព្រះរាជាទ្រង់ឲ្យយកសពទៅបញ្ចុះទុកតាមគួរ ។ ក្រោយនោះជារដូវបុណ្យទ្វារទសមាស នាហ្មឺនសព្វមុខមន្ត្រីចូលគាល់ព្រះមហាក្សត្រៗទ្រង់មានព្រះរាជឱង្ការថា “បើអ្នកឯណារកឈ្មោះមនុស្សដែលសម្លាប់យមរាជបានដឹងច្បាស់ប្រាកដ យើងឲ្យធ្វើទីយមរាជ” រួចទ្រង់ស្តេចយាងចូលខាងក្នុងវិញ ។ សេនាបតីនាហ្មឺនសព្វមុខមន្ត្រីក៏ទៅផ្ទះរៀងខ្លួនវិញ ។ គ្រានោះចៅហ្វាយស្រុកដែលជាសំឡាញ់អាចោរចិត្តជា ចង់ធ្វើយមរាជណាស់ បានទៅរកអាចោរចិត្តជាៗសួរថា “អាសំឡាញ់ ឯងមករកអ្វី?” ។ ចៅហ្វាយស្រុកប្រាប់ថា “អញមកមានការសួរឯងបន្តិច ដ្បិតលោកយមរាជស្លាប់ដោយឥតមាននរណាដឹងថាស្លាប់ពីរោគអ្វី ឥឡូវស្តេចមានព្រះរាជឱង្ការថា “បើអ្នកឯណារកឈ្មោះមនុស្សដែលសំលាប់យមរាជឃើញពិតប្រាកដ ទ្រង់នឹងឲ្យធ្វើទីយមរាជ រឿងនេះអាសំឡាញ់ឯងបានដឹងទេ ដ្បិតអញចង់ធ្វើយមរាជណាស់” អាចោរចិត្តជាឆ្លើយថា “រឿងនេះអញបានដឹងច្បាស់ ព្រោះនៅវេលារាត្រីមួយនោះ អញដើរលួចគេ ហើយអញមកអង្គុយក្រោមផ្ទះមន្ត្រីតូចម្នាក់នៅខាងជើងផ្ទះលោកយមរាជ ឆ្ងាយពីគ្នាបន្តិច មន្ត្រីនោះប្រាប់ស្រីបម្រើម្នាក់ថា “អញស្អប់លោកយមរាជពេក ចង់សម្លាប់ចោល ព្រោះជាសត្រូវនឹងអញ ក្នុងគ្រានេះត្រូវឯងជួយអញជាប្រាកដ ដូច្នោះត្រូវឯងចេញពីផ្ទះអញទៅរកផ្ទះលោកយមរាជនៅ បើគេព្រមទទូលឲ្យនៅត្រូវឯងខំបំរើគេឲ្យត្រូវចិត្ត បើគេទុកចិត្តស្និទ្ធស្នាលប្រើចេញចូលនៅខាងក្នុងវេលាណា លុះដល់យប់ស្ងាត់ ឯងត្រូវដុតភ្លើងរំលាយសំណឲ្យពុះក្តៅ ហើយយកទៅចាក់ក្នុងមាត់លោកយមរាជកំពុងដេកលក់ គង់ស្លាប់មិនខាន អញស្តាប់បានចាំប្រាកដ សំឡាញ់ឯងទៅទូលស្តេចតាមរឿងនេះចុះ តែឲ្យគាស់ខ្មោចលោកយមរាជនោះមកវះមើល បើឃើញសំណនៅក្នុងពោះខ្មោចនោះមែនអាសំឡាញ់ឯងនឹងបានធ្វើយមរាជមិន ខាន” ។ ចៅហ្វាយស្រុកស្តាប់បានការហើយ ត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញ ។
ថ្ងៃក្រោយចៅហ្វាយស្រុកទៅទូលស្តេចតាមរឿងៗទ្រង់ឲ្យភ្នាក់ងារទៅ ចាប់មន្ត្រីនោះ និងមេស្រីនោះយកមកឃុំទុក ទ្រង់ឲ្យគាស់ខ្មោចលោកយមរាជមកវះមើលឃើញសំណនៅក្នុងពោះមែន ទ្រង់ឲ្យជំនុំរឿងនោះ មេនោះឆ្លើយថា “ខ្ញុំសំឡាប់លោកយមរាជពិតប្រាកដ” ទ្រង់ឲ្យប្រហារជីវិតទាំងពីរនាក់ចោលទៅ ទ្រង់ក៏តាំងចៅហ្វាយស្រុកនោះឲ្យធ្វើទីយមរាជ ។
ឯចៅហ្វាយស្រុកកាលបើធ្វើទីយមរាជហើយ ឲ្យបំរើទៅហៅអាចោរចិត្តជាជាសំឡាញ់មក លុះមកដល់ប្រាប់ថា “អាសំឡាញ់អើយ! ឯងមានគុណនឹងអញច្រើនណាស់ ឥឡូវនេះអញបានធ្វើយមរាជហើយ ដែលអញបានធ្វើយមរាជនេះ គឺដោយសារឯងជួយអញ ពីថ្ងៃនេះទៅឯងកុំលួចគេទៀត អញចិញ្ចឹមមាតាឯង និងសំឡាញ់ឯងលុះអស់ជីវិត” ។ អាចោរចិត្តជាឆ្លើយថា “អញសុំលួចតែម្តងទៀត” រួចត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញ លុះយប់អាចោរចិត្តជាទៅលួចដង្ខៅម្នាក់បានប្រាក់នឹងសំពត់អាវ ជាច្រើនយកទៅជូនមាតា ។ លុះព្រឹកឡើងអាចោរចិត្តជាមកប្រាប់លោកយមរាជថា “អាសំឡាញ់យប់មិញអញចូលលួចគេ បានប្រាក់និងសំពត់អាវច្រើនណាស់ ពីថ្ងៃនេះតទៅអញលះបង់ចោលរឿងរកស៊ីលួចគេហើយ អាសំឡាញ់ឯងជឿចុះ” ។ លោកយមរាជតបថា “បើឯងឈប់រកស៊ីលួចគេ នោះអញអរណាស់ បើខ្វះខាតអ្វីមករកអញៗឲ្យឯងកុំទើសទាល់ អញចិញ្ចឹមលុះអស់ជីវិត” ។
អាចោរចិត្តជា ក៏លាលោកយមរាជទៅផ្ទះវិញ ទៅនៅរក្សាមាតាជាសុខសប្បាយ ។
លោកយមរាជ និងអាចោរចិត្តជាស្រឡាញ់រាប់អានគ្នា ចិញ្ចឹមគ្នាដរាបអស់ជីវិតដូចបានសន្យាគ្នាមក ៕
ថ្ងៃមួយស្តេចក្នុងនគរនោះទ្រង់ចេញប្រថាប់ចុងព្រះរាជរោង ឲ្យសេនាបតីនាហ្មឺនសព្វមុខមន្ត្រីចូលគាល់ ទ្រង់មានព្រះឱង្ការថា “មានខេត្តមួយនៅទំនេរ ពុំទាន់មានឈ្មោះណាទៅឈររក្សា បើអ្នកណាយកប្រាក់ ៤០ កហាបនៈមកដាក់ឃ្លាំង យើងនឹងឲ្យទៅឈរជាចៅហ្វាយស្រុករក្សាខេត្តនោះ” ។ ស្តេចក៏យាងចូលព្រះបរមរាជវាំងវិញ ។
គ្រានោះមន្ត្រីតូចម្នាក់វិលមកផ្ទះ ដេកកើតទុក្ខចង់ធ្វើចៅហ្វាយស្រុកពន់ពេក ។ លុះដល់វេលាយប់ចូលដំណេកនិយាយនឹងភរិយាថា “នាងអើយ! ឥឡូវនេះស្តេចមានព្រះរាជឱង្ការថា បើឈ្មោះណាមានប្រាក់ ៤០ កហាបនៈ ថ្វាយព្រះអង្គដាក់ឃ្លាំង ទ្រង់ឲ្យធ្វើចៅហ្វាយស្រុករក្សាខេត្តមួយដែលទំនេរ” ។ ភរិយាឆ្លើយថា “អ្នកអើយ! ចិត្តខ្ញុំចង់ឲ្យអ្នកធ្វើចៅហ្វាយស្រុកណាស់ តែសព្វថ្ងៃយើងក្រីក្រតោកយ៉ាកពេក នឹងរកប្រាក់ថ្វាយស្តេចពុំបានទេ” និយាយហើយបន់ទេវតាថា “សូមទេវតាជួយខ្ញុំឲ្យបានប្រាក់ ៤០ កហាបនៈ ថ្វាយស្តេច ប្តីខ្ញុំនឹងបានធ្វើចៅហ្វាយស្រុកគ្រានោះ” ។
ពេលនោះអាចោរចិត្តជាវាដើរលួចគេ ហើយមកអង្គុយក្រោមផ្ទះមន្ត្រីនោះ វាបានឮដូច្នោះ មានចិត្តអាណិតក៏យកប្រាក់ ៤០ កហាបនៈពីផ្ទះវា វេចនឹងកំណាត់សំពត់ជាតីមក លូកដៃតាមប្រហោងជញ្ជាំងទៅទុកឲ្យមន្ត្រីនោះ រួចត្រឡប់ទៅវិញ ។ លុះភ្លឺច្បាស់ មន្ត្រីនោះភ្ញាក់ឡើងក្រឡេកទៅឃើញបង្វេចសំពត់ ក៏ចាប់លើកស្រាយមើលឃើញប្រាក់ ៤០ កហាបនៈ អរណាស់ប្រាប់ប្រពន្ធថា “យើងបានប្រាក់ ៤០ កហាបនៈ ហើយគឺទេវតាឲ្យ” ។ ប្រពន្ធស្ទុះមកឃើញច្បាស់ ក៏មានចិត្តត្រេកអរពន់ពេក ។
លុះដល់ថ្ងៃរសៀលមន្ត្រីនោះយកប្រាក់ ៤០ កហាបនៈ ទៅថ្វាយស្តេចដាក់ឃ្លាំង ។ ព្រះរាជាក៏តាំងមន្ត្រីនោះឲ្យធ្វើជាចៅហ្វាយស្រុករក្សាខេត្តនោះតទៅ ។
ឯអាចោរចិត្តជា កាលបើដឹងថា មន្ត្រីនោះបាធ្វើចៅហ្វាយស្រុកហើយ ក៏ដើរស្វែងរកលួចអ្នកស្រុកក្នុងខេត្តនោះ ធ្វើដំណើរឲ្យគេចាប់វាបាន ម្ចាស់ទ្រព្យនាំអាចោរចិត្តជានោះទៅជូនចៅហ្វាយស្រុកៗ បង្គាប់មេគុកឲ្យដាក់ច្រវាក់ឃុំទុកក្រោមផ្ទះលោក ។ វេលាយប់ស្ងាត់អាចោរចិត្តជា និយាយតែម្នាក់ឯងថា “ឱហេតុតែឯងមានចិត្តអាណិតគេៗចង់ធ្វើជាចៅហ្វាយស្រុក ខ្លួនឯងប្រឹងយកប្រាក់ ៤០ កហាបនៈវេចនឹងកំណាត់ជាតីមកឲ្យគេទាំងយប់ ឥឡូវគេបានធ្វើចៅហ្វាយស្រុកហើយ គេមិនមេត្តាករុណាឯងបនិ្តចសោះ គេដាក់ច្រវាក់ឃុំឯងទុកឲ្យវេទនា” ។ អាចោរចិត្តជានិយាយតែពាក្យដដែលៗម្នាក់ឯងមិនឈប់ ។
ឯចៅហ្វាយស្រុកនឹងប្រពន្ធ បានឮចោរនិយាយដូច្នោះក៏ប្រឹក្សាគ្នាថា “ចោរវានិយាយនេះ ត្រូវដូចរឿងខ្លួនយើង គួរឆ្ងល់ណាស់គួរតែយើងចុះទៅសួរវាឲ្យជាក់ច្បាស់” ។ ទើបចៅហ្វាយស្រុកចុះពីផ្ទះទៅសួរចោរនោះថា “យើងឮឯងនិយាយរឿងអី យើងស្តាប់បានខ្លះ ចូរឯងនិយាយរឿងនោះឲ្យយើងស្តាប់ក្នុងវេលានេះតាមពិត” ។ ទើបអាចោរចិត្តជានិយាយខ្លួនខ្ញុំនេះជាមនុស្សប្រព្រឹត្តចោរកម្មដើរ តែលួចទ្រព្យរបស់គេរាល់យប់មកចិញ្ចឹមជីវិត កាលណានៅជាមន្ត្រីតូចពុំទាន់បានធ្វើចៅហ្វាយស្រុក វេលាយប់មួយនោះ ខ្ញុំដើរលួចគេ ហើយមកអង្គុយក្រោមផ្ទះលោក ឮលោកនិយាយនឹងប្រពន្ធថា “យើងបានប្រាក់ ៤០ កហាបនៈមកពីណាថ្វាយស្តេចៗឲ្យធ្វើចៅហ្វាយស្រុកខេត្តមួយ” ។ ប្រពន្ធលោកថា “យើងក្រីក្រម្ល៉េះនឹងបានពីណា?” ។ ខ្ញុំឮដូច្នេះមានចិត្តអាណិតលោក ក៏ទៅយកប្រាក់ ៤០ កហាបនៈពីផ្ទះវេចនឹងកំណាត់ជាតី មកដាក់ជិតក្បាលដំណេក ទុកជូនលោកខ្ញុំត្រឡប់ទៅវិញ ថ្ងៃក្រោយឮគេនិយាយថា លោកបានធ្វើចៅហ្វាយស្រុកខ្ញុំក៏មកលួចក្នុងខេត្តនេះ គេចាប់ខ្លួនខ្ញុំបាន នាំមកជូនលោកៗក៏ធ្វើទោសខ្ញុំមិនប្រណី” ។
ចៅហ្វាយស្រុកបានស្តាប់ក៏ជឿជាក់ឥតសង្ស័យ ហើយថា “ឱអាសំឡាញ់អើយ! ឯងនិយាយនេះពិតប្រាកដមែន ដែលអញបានធ្វើចៅហ្វាយស្រុកពីព្រោះតែឯងជួយ វេលានេះឯងកុំភ័យកុំតូចចិត្ត ព្រឹកនេះអញនឹងដោះលែងឯងឲ្យរួចចេញពីទោស មួយទៀតឯងនិងអញយកគ្នាជាសំឡាញ់ទៅ” ។
ចៅហ្វាយស្រុកសួរថា “ឯងឈ្មោះអ្វី?” ។ បុរសនោះជំរាបថា “ខ្ញុំឈ្មោះអាចោរចិត្តជា” ។ រួចចៅហ្វាយស្រុកក៏ឡើងលើផ្ទះវិញ ។
លុះភ្លឺច្បាស់ចៅហ្វាយស្រុកបង្គាប់មេគុកឲ្យដោះអាចោរចិត្តជារួច ពីទោស ហើយគិតថា “អាសំឡាញ់ ឯងនៅនឹងអញចុះ អញចិញ្ចឹមឯងពីថ្ងៃនេះតទៅ ឯងកុំលួចគេទៀត” ។ អាចោរចិត្តជា ឆ្លើយថា “រឿងលួចនេះអញមិនឈប់ទេ ដែលអញលួចទ្រព្យគេនោះគ្រាន់យកចិញ្ចឹមមាតាមេម៉ាយ” ។ ចៅហ្វាយស្រុកក៏ឲ្យប្រាក់ ៣០ កហាបនៈយកទៅឲ្យមាតា ។ អាចោរចិត្តជាមិនព្រមយក ។ ចៅហ្វាយស្រុកសួរថា “ផ្ទះអាសំឡាញ់ឯងនៅឯណា? ចូរឯងប្រាប់អញឲ្យត្រង់” ។ អាចោរចិត្តជាប្រាប់ថា “អញនៅផ្ទះនោះ” ហើយលាចៅហ្វាយស្រុកទៅផ្ទះវិញ ។
គ្រានោះលោកយមរាជ និងមន្ត្រីតូចម្នាក់កើតសេចក្តីវិវាទទាស់ទែងគ្នាជាយូរខែហើយ មន្ត្រីតូចនោះពុំគិតសម្លាប់លោកយមរាជនោះឲ្យបាន ។ មន្ត្រីតូចនោះមានស្រីបំរើម្នាក់ជាទីទុកចិត្តប្រើដូចម្តេចបាន ទាំងអស់ ។ ស្រីបំរើនោះខំផ្គាប់ផ្គន់ចៅហ្វាយមិនឲ្យទាស់ចិត្ត ។ វេលាយប់ស្ងាត់មន្ត្រីនោះនិយាយនឹងស្រីបំរើថា “វេលានេះចូរឯងអាណិតអញ ពីព្រោះអញស្អប់លោកយមរាជណាស់ អញចង់សម្លាប់ចោល តែមិនដឹងរកអ្នកឯណាជួយរឿងនេះ សព្វថ្ងៃអញឃើញតែឯងមានប្រាជ្ញា” ហើយមន្ត្រីនោះបង្គាប់ស្រីបម្រើថា “ចូរឯងចេញពីអញទៅរកប្រាក់យោមរាជនៅនឹងគេចុះ រួចឯងខំផ្គាប់ផ្គន់គេដូចកាលនៅនឹងអញ បើឯងបំរើខាងក្រៅ លោកយមរាជនោះគេទុកចិត្តស្និទ្ធិស្នាល ឯងត្រូវចូលបំរើខាងក្នុងលុះបានហើយ ឯងចាំមើលរាល់វេលាយប់ស្ងាត់កាលណាយមរាជនឹងស្លាប់មិនខាន គ្មានអ្នកណាដឹងឡើយ បើឯងធ្វើបានដូចគំនិតនេះ អញនឹងចេញប្រាក់លួសឯងយកមកវិញឲ្យរួចពីខ្ញុំគេ” ។ ស្រីបំរើនេះ ទទួលការសព្វគ្រប់ ។
វេលាយប់នោះអាចោរចិត្តជាដើរលួចគេហើយ វាមកអង្គុយក្រោមផ្ទះមន្ត្រីនោះ កាលមន្ត្រីនោះនិយាយបង្គាប់ស្រីបំរើឲ្យសម្លាប់យមរាជដូចម្តេច ក៏វាស្តាប់បានការណ៍ទាំងអស់ ។
ថ្ងៃក្រោយស្រីបំរើនោះលាម្ចាស់ទៅរកប្រាក់លោកយមរាជនៅ លោកយមរាជក៏ទទួលចេញប្រាក់លួសឲ្យនៅបំរើរៀងមក ។ នាងនោះផ្គាប់ផ្គន់ខំបំរើលោកយមរាជ និងលោកជំទាវមិនឲ្យទាស់ចិត្ត ។ លោកយមរាជលោកជំទាវ ក៏ទុកចិត្តស្និទ្ធស្នាលឲ្យចេញចូលខាងក្នុងបំរើជិតដិតរៀងមក ។ វេលាមួយនោះពេលយប់ស្ងាត់ស្រីបំរើនោះវាដឹងថា លោកយមរាជ និងលោកជំទាវសំរានលក់ហើយ វាដុតភ្លើងរំលាយសំណឲ្យពុះក្តៅ ហើយវាលើកសំណរនោះចាក់ក្នុងមាត់លោកយមរាជៗ ស្លាប់ទៅ រួចវាត្រឡប់ទៅដេកតាមកន្លែងវិញ ។
លុះព្រឹកឡើងលោកជំទាវភ្ញាក់ បានដឹងថាប្តីស្លាប់ក៏ស្រែកទ្រហ៊ោយំ មនុស្សផ្អើលមកមើលឃើញលោកយមរាជស្លាប់មែន តែមិនដឹងជាស្លាប់ពីរោគអ្វី ដោយគ្មានស្លាកស្នាមបន្តិចសោះ ។ លោកជំទាវនោះទៅក្រាបបង្គំទូលស្តេចតាមរឿងដែលស្លាប់ ។ ព្រះរាជាទ្រង់ក៏ចាត់មន្ត្រីឲ្យមកមើល តែមិនដឹងស្លាប់ពីរឿងអ្វី ព្រោះគ្មានហេតុស្លាកស្នាមក៏ទៅក្រាបបង្គំទូលតាមរឿង ។ ព្រះរាជាទ្រង់ឲ្យយកសពទៅបញ្ចុះទុកតាមគួរ ។ ក្រោយនោះជារដូវបុណ្យទ្វារទសមាស នាហ្មឺនសព្វមុខមន្ត្រីចូលគាល់ព្រះមហាក្សត្រៗទ្រង់មានព្រះរាជឱង្ការថា “បើអ្នកឯណារកឈ្មោះមនុស្សដែលសម្លាប់យមរាជបានដឹងច្បាស់ប្រាកដ យើងឲ្យធ្វើទីយមរាជ” រួចទ្រង់ស្តេចយាងចូលខាងក្នុងវិញ ។ សេនាបតីនាហ្មឺនសព្វមុខមន្ត្រីក៏ទៅផ្ទះរៀងខ្លួនវិញ ។ គ្រានោះចៅហ្វាយស្រុកដែលជាសំឡាញ់អាចោរចិត្តជា ចង់ធ្វើយមរាជណាស់ បានទៅរកអាចោរចិត្តជាៗសួរថា “អាសំឡាញ់ ឯងមករកអ្វី?” ។ ចៅហ្វាយស្រុកប្រាប់ថា “អញមកមានការសួរឯងបន្តិច ដ្បិតលោកយមរាជស្លាប់ដោយឥតមាននរណាដឹងថាស្លាប់ពីរោគអ្វី ឥឡូវស្តេចមានព្រះរាជឱង្ការថា “បើអ្នកឯណារកឈ្មោះមនុស្សដែលសំលាប់យមរាជឃើញពិតប្រាកដ ទ្រង់នឹងឲ្យធ្វើទីយមរាជ រឿងនេះអាសំឡាញ់ឯងបានដឹងទេ ដ្បិតអញចង់ធ្វើយមរាជណាស់” អាចោរចិត្តជាឆ្លើយថា “រឿងនេះអញបានដឹងច្បាស់ ព្រោះនៅវេលារាត្រីមួយនោះ អញដើរលួចគេ ហើយអញមកអង្គុយក្រោមផ្ទះមន្ត្រីតូចម្នាក់នៅខាងជើងផ្ទះលោកយមរាជ ឆ្ងាយពីគ្នាបន្តិច មន្ត្រីនោះប្រាប់ស្រីបម្រើម្នាក់ថា “អញស្អប់លោកយមរាជពេក ចង់សម្លាប់ចោល ព្រោះជាសត្រូវនឹងអញ ក្នុងគ្រានេះត្រូវឯងជួយអញជាប្រាកដ ដូច្នោះត្រូវឯងចេញពីផ្ទះអញទៅរកផ្ទះលោកយមរាជនៅ បើគេព្រមទទូលឲ្យនៅត្រូវឯងខំបំរើគេឲ្យត្រូវចិត្ត បើគេទុកចិត្តស្និទ្ធស្នាលប្រើចេញចូលនៅខាងក្នុងវេលាណា លុះដល់យប់ស្ងាត់ ឯងត្រូវដុតភ្លើងរំលាយសំណឲ្យពុះក្តៅ ហើយយកទៅចាក់ក្នុងមាត់លោកយមរាជកំពុងដេកលក់ គង់ស្លាប់មិនខាន អញស្តាប់បានចាំប្រាកដ សំឡាញ់ឯងទៅទូលស្តេចតាមរឿងនេះចុះ តែឲ្យគាស់ខ្មោចលោកយមរាជនោះមកវះមើល បើឃើញសំណនៅក្នុងពោះខ្មោចនោះមែនអាសំឡាញ់ឯងនឹងបានធ្វើយមរាជមិន ខាន” ។ ចៅហ្វាយស្រុកស្តាប់បានការហើយ ត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញ ។
ថ្ងៃក្រោយចៅហ្វាយស្រុកទៅទូលស្តេចតាមរឿងៗទ្រង់ឲ្យភ្នាក់ងារទៅ ចាប់មន្ត្រីនោះ និងមេស្រីនោះយកមកឃុំទុក ទ្រង់ឲ្យគាស់ខ្មោចលោកយមរាជមកវះមើលឃើញសំណនៅក្នុងពោះមែន ទ្រង់ឲ្យជំនុំរឿងនោះ មេនោះឆ្លើយថា “ខ្ញុំសំឡាប់លោកយមរាជពិតប្រាកដ” ទ្រង់ឲ្យប្រហារជីវិតទាំងពីរនាក់ចោលទៅ ទ្រង់ក៏តាំងចៅហ្វាយស្រុកនោះឲ្យធ្វើទីយមរាជ ។
ឯចៅហ្វាយស្រុកកាលបើធ្វើទីយមរាជហើយ ឲ្យបំរើទៅហៅអាចោរចិត្តជាជាសំឡាញ់មក លុះមកដល់ប្រាប់ថា “អាសំឡាញ់អើយ! ឯងមានគុណនឹងអញច្រើនណាស់ ឥឡូវនេះអញបានធ្វើយមរាជហើយ ដែលអញបានធ្វើយមរាជនេះ គឺដោយសារឯងជួយអញ ពីថ្ងៃនេះទៅឯងកុំលួចគេទៀត អញចិញ្ចឹមមាតាឯង និងសំឡាញ់ឯងលុះអស់ជីវិត” ។ អាចោរចិត្តជាឆ្លើយថា “អញសុំលួចតែម្តងទៀត” រួចត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញ លុះយប់អាចោរចិត្តជាទៅលួចដង្ខៅម្នាក់បានប្រាក់នឹងសំពត់អាវ ជាច្រើនយកទៅជូនមាតា ។ លុះព្រឹកឡើងអាចោរចិត្តជាមកប្រាប់លោកយមរាជថា “អាសំឡាញ់យប់មិញអញចូលលួចគេ បានប្រាក់និងសំពត់អាវច្រើនណាស់ ពីថ្ងៃនេះតទៅអញលះបង់ចោលរឿងរកស៊ីលួចគេហើយ អាសំឡាញ់ឯងជឿចុះ” ។ លោកយមរាជតបថា “បើឯងឈប់រកស៊ីលួចគេ នោះអញអរណាស់ បើខ្វះខាតអ្វីមករកអញៗឲ្យឯងកុំទើសទាល់ អញចិញ្ចឹមលុះអស់ជីវិត” ។
អាចោរចិត្តជា ក៏លាលោកយមរាជទៅផ្ទះវិញ ទៅនៅរក្សាមាតាជាសុខសប្បាយ ។
លោកយមរាជ និងអាចោរចិត្តជាស្រឡាញ់រាប់អានគ្នា ចិញ្ចឹមគ្នាដរាបអស់ជីវិតដូចបានសន្យាគ្នាមក ៕